Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου

Τετάρτη, Αυγούστου 7

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΦΡΑΝΚ ΚΑΠΡΑ


Ο Φρανκ Κάπρα γεννήθηκε στις 18 Μαϊου 1897 στο Μπισακουίνο της Σικελίας. Στην ηλικία των 6 μετανάστευσε με την οικογένειά του στην Αμερική και συγκεκριμένα στο Λος Άντζελες, όπου την εποχή εκείνη οι κάτοικοι δεν ξεπερνούσαν τις 100.000.






Στην ηλικία των 12 έδειξε ενδιαφέρον για το θέατρο, ενώ εργαζόταν ως φωτιστής για τις παραγωγές του σχολείου. Η οικογένειά του όμως είχε εντελώς διαφορετικά σχέδια για εκείνον. Οι γονείς του τον πίεζαν να παρατήσει το σχολείο για να δουλέψει, εκείνος όμως ήθελε να σπουδάσει διακαώς. 

Κατάφερε και πέρασε στο Throop College of Technology (σήμερα είναι γνωστό ως California Institute of Technology) στο Τμήμα Χημικών Μηχανικών. Όσο ήταν στο Πανεπιστήμιο, ανακάλυψε την ποίηση και ξεκίνησε να γράφει. Το πρώτο του έργο είναι το "The Butler's Failure", όπου η φτώχεια αναγκάζει έναν Άγγλο μπάτλερ να δολοφονήσει τον εργοδότη του και στη συνέχεια να αυτοκτονήσει.

Λίγο καιρό μετά την αποφοίτησή του, ξεκίνησε ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος. Προσβλήθηκε από την ισπανική γρίπη και έτσι πήρε το εξιτήριό του από το Στρατό. Λίγο μετά την ανάρρωσή του, εργάστηκε ως κομπάρσος στην ταινία του Τζον Φόρντ "The Outcasts of Poker Flat" (1919). Συνέχισε να δουλεύει ως κομπάρσος στα ανεξάρτητα στούντιος στη Sunset Boulevard και Gower Street, όπου αργότερα έγιναν τα στούντιος της Columbia Pictures, ενώ ταυτόχρονα έκανε και πάρα πολλές χειρωνακτικές εργασίες -ακόμα και στους πορτοκαλεώνες όπου η αμοιβή του δεν ξεπερνούσε τα 20 σεντς την ημέρα. Αυτό ήταν που έκανε τους γονείς του να νιώσουν ότι είχαν δίκιο στις αντιρρήσεις τους για την περαιτέρω εκπαίδευση του Κάπρα.

Συνέχισε να γράφει μικρές ιστορίες, αλλά δεν μπορούσε να τις εκδώσει. Μαγεμένος από τον κινηματογράφο, τον Αύγουστο του 1919 ο ίδιος, ο ηθοποιός W. M. Πλανκ και η χρηματοδότης Άιντα Μέι Χάιτμαν ίδρυσαν την εταιρεία Tri-State Motion Picture Co. στην Νεβάδα. Η συγκεκριμένη εταιρεία ανέλαβε την παραγωγή 3 ταινιών μικρού μήκους (Don't Change Your Husband, The Pulse of Life και The Scar of Love), σε σκηνοθεσία του Πλανκ και σε σενάριο του Κάπρα, οι οποίες απέτυχαν παταγωδώς. Έτσι, η εταιρεία διαλύθηκε και ο Κάπρα επέστρεψε στο Λος Άντζελες. Αυτή τη φορά ήταν πιο τυχερός, καθώς προσελήφθη από την εταιρεία CBC Film Sales Co, ο εταιρικός πρόδρομος της Columbia Films, όπου δούλεψε ως σκηνοθέτης, αλλά και στο μοντάζ, της σειράς "Screen Snapshots". 


Το 1921 παραιτήθηκε από τη CBC και μετακόμισε στο Σαν Φραντσίσκο, όπου βρήκε δουλειά ως βοηθός σκηνοθέτη για τη μικρού μήκους ταινία The Ballad of Fisher's Boarding House. Παραιτήθηκε όμως λίγο αργότερα, όταν ο παραγωγός απαίτησε να γυρίσουν ταινίες βασισμένες στα δικά του ποιήματα.

Η μόνη δουλειά που μπορούσε να βρει ήταν ως βοηθός παραγωγής και δούλεψε για αρκετό καιρό μέχρι τις 25 Νοεμβρίου 1923 όπου μετακόμισε στο Χόλυγουντ με τη σύζυγό του Έλεν Έντιθ Χάουελ.

Τον Ιανουάριο του 1924 δούλευε ως σεναριογράφος για την κωμική σειρά "Our Gang", όμως για άλλη μια φορά παραιτήθηκε αφού ο παραγωγός Χαλ Ρόουτς αρνήθηκε να τον προσλάβει ως σκηνοθέτη. Έτσι, προσελήφθη πάλι ως σεναριογράφος για τη μικρού μήκους ταινία "Plain Clothes" από τον ανταγωνιστή του Χαλ Ρόουτσς και επιτυχημένο κωμικό ηθοποιό Χάρυ Λάνγκτον.

Το 1926, ο Χάρυ Λάνγκτον είπε επιτέλους το πολυπόθητο "ναι" και έτσι ο Κάπρα σκηνοθέτησε το "The Strong Man", το οποίο πήγε πάρα πολύ καλά και έτσι έδωσε το "εισιτήριο" για την επόμενη σκηνοθεσία του το "Long Pants". Η συγκεκριμένη όμως ταινία έμελλε να είναι και η τελευταία τους, καθώς λίγο μετά την προβολή της ταινίας ο Κάπρα απολύθηκε από τον κωμικό ηθοποιό.

Τον Απρίλιο του 1927 ο Κάπρα πήρε διαζύγιο από τη σύζυγό του και έτσι μετακόμισε στην Νέα Υόρκη για να σκηνοθετήσει το "For the Love of Mike". Δεν τα πήγαινε όμως τόσο καλά με τον πρωταγωνιστή της ταινίας, με αποτέλεσμα να απολυθεί για πολλοστή φορά και να μετακομίσει ξανά στο Χόλυγουντ.

Τον Οκτώβριο του 1927 προσλαμβάνεται ως σκηνοθέτης στην Columbia Pictures. Παραλίγο όμως να απολυθεί, καθώς όταν ο πρόεδρος της εταιρείας Χάρυ Κον είδε τα πρώτα πλάνα της ταινίας "That Certain Thing" απογοητεύτηκε. Ο Κάπρα πάλεψε πολύ για τη θέση του και έτσι ο Κον αποφάσισε να του δώσει μια ευκαιρία. Μετά την προβολή της ταινίας του έδωσε και αύξηση (από τα 1.500 στα 3.000 δολάρια). Η επόμενη ταινία  "Submarine" είχε τεράστια επιτυχία. Το 1929 γυρίζει το "The Younger Generation" την πρώτη ομιλούσα ταινία που επίσης είχε πολύ μεγάλη επιτυχία.

Το 1930 γυρίζει το "Ladies of Leisure" με πρωταγωνίστρια τη Φέι Στάνγουικ. Ήταν τόσο δυνατή η χημεία τους που έγιναν και οι δύο θρύλοι στον κινηματογράφο. Ο Κάπρα ανέπτυξε μια πρωτοποριακή-για τα δεδομένα του Χόλυγουντ- τεχνική. Επειδή η Στάνγουικ δεν απέδιδε υποκριτικά παρά μόνο στην πρώτη λήψη, ο Κάπρα προετοίμαζε τους υπόλοιπους ηθοποιούς έτσι ώστε να μπορούν να αντιδράσουν στην πρώτη της λήψη, χωρίς όμως να χάνεται η αλληλουχία της ιστορίας. Κατά συνέπεια, το συνεργείο έπρεπε να μπορεί να ανταπεξέλθει στην ημιαυτοσχεδιαστική τεχνική του Κάπρα. Αυτό φυσικά σήμαινε ότι είχε αυξηθεί πάρα πολύ ο επαγγελματισμός των τεχνικών του Κάπρα. Συνήθιζε να λέει στους τεχνικούς του: "Εσείς δουλεύετε για τους ηθοποιούς, όχι αυτοί για εσάς".

Το 1932 αποφάσισε να γράψει και να σκηνοθετήσει μια ταινία που θα απεικόνιζε τα κοινωνικά προβλήματα της εποχής. Μαζί με το Ρόμπερτ Ρίσκιν έγραψε το σενάριο για την ταινία "American Madness" ένα μελόδραμα που απεικονίζει τον παραλογισμό και την νοοτροπία της εποχής, αλλά και την προσπάθεια ενός ατόμου να κάνει τη διαφορά από το σύνολο. Σε αυτή την ταινία ο Κάπρα εφάρμοσε πάλι μια καινοτόμο -για την εποχή- τεχνική. Σε αντίθεση με τις υπόλοιπες ταινίες της εποχής, ο Κάπρα επέτρεψε στους ηθοποιούς να διακόπτουν ο ένας τον άλλον στους διαλόγους τους (κάτι που φυσικά δυσκόλευε τους ηχολήπτες που έπρεπε να γράψουν τον ήχο πάνω στο φιλμ). Οι κριτικοί αποθέωναν τη "φυσικότητα" της σκηνοθεσίας του.

Το 1933 γύρισε την ταινία "Lady for a Day" που του χάρισε την πρώτη του υποψηφιότητα για το Βραβείο Όσκαρ Καλύτερου Σκηνοθέτη από την Ακαδημία Κινηματογράφου.

Ενοχλημένος που δεν κέρδισε το Όσκαρ, το 1933 γύρισε την πρώτη του παγκόσμια ταινία "The Bitter Tea of General Yen", με σκοπό να σπάσει το ταμπού της επιμιξίας. Στη συγκεκριμένη ταινία "εισήγαγε" και ένα ακόμα ταμπού που ελάχιστα "άγγιζαν" οι Αμερικάνοι σκηνοθέτες, αυτό της αυτοκτονίας. Η ταινία όμως αυτή δεν άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις.

Την περίοδο 1934 - 1941 ο Κάπρα δημιούργησε τα πλέον κλασικά αριστουργήματα "It Happened One Night" (όπου κέρδισε το πρώτο του Όσκαρ), "Mr. Deeds Goes to Town" (βραβεύτηκε με το δεύτερο Όσκαρ), "You Can't Take It With You" (το τρίτο Όσκαρ της καριέρας του), "Mr. Smith Goes to Washington" και "Meet John Doe". Συνολικά είχε κερδίσει 6 υποψηφιότητες για Όσκαρς.

Χαρακτηρίστηκε από πολλούς κριτικούς ως ο μεγαλύτερος προπαγανδιστής της Αμερικής, καθώς ήταν ο μοναδικός που μπορούσε να αποτυπώσει τόσο παραστατικά την Αμερική του 1930.

Όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες συμμετείχαν στον πόλεμο το Δεκέμβριο του 1941, ο Κάπρα ξανακατατάχθηκε στο Στρατό και εκεί έγινε πραγματικά προπαγανδιστής. Η σειρά ταινιών του "Why We Fight" αποθεώθηκαν για την εξαιρετική δεξιοτεχνία τους. Η ταινία που γύρισε το 1944 "The Negro Soldier" αποτελεί ορόσημο για τις σχέσεις των φυλών.

Μετά το τέλος του πολέμου ο Κάπρα έφυγε από την Columbia και ίδρυσε τη δική του εταιρεία παραγωγής τη "Liberty Films". Το 1946 δημιουργεί το τελευταίο του αριστούργημα "It's a Wonderful Life". Το παράδοξο είναι ότι ενώ με τη συγκεκριμένη ταινία κέρδισε την έκτη του υποψηφιότητα για το Όσκαρ Καλύτερου Σκηνοθέτη, η ταινία δεν πήγε καθόλου καλά εισπρακτικά. Σήμερα δε, θεωρείται από τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών.

Η περίοδος 1948-1951 ήταν καταλυτική για την καριέρα του. Έκανε κάποιες ταινίες που δεν πήγαν ιδιαίτερα καλά και για 8 χρόνια δεν ασχολήθηκε με τον κινηματογράφο, αντιθέτως ασχολήθηκε με ντοκυμαντέρς που τα παρακολουθούσαν οι μαθητές. Οι τελευταίες του ταινίες "A Hole in the Head" και "Pocketful of Memories" δεν βοήθησαν ιδιαίτερα την κατάσταση.

Μέχρι σήμερα ο Κάπρα θεωρείται από τους καινοτόμους σκηνοθέτες και εξαιρετικούς συγγραφείς.

Ο Φρανκ Κάπρα πέθανε στις 3 Σεπτεμβρίου 1991 στην Καλιφόρνια από ανακοπή καρδιάς.